Ilość płynu potrzebnego do wypełnienia dróg oddechowych zależy od wieku, masy ciała i stanu zdrowia układu oddechowego. Aby doszło do utonięcia, nie potrzeba wiele wody: każdego roku ludzie toną w wannach, płytkich jeziorach, a nawet małych kałużach. Niektóre badania wskazują, że człowiek może utonąć w jednym mililitrze płynu na kilogram masy ciała. Do utonięcia może dojść nawet na lądzie kilka godzin po wdychaniu wody — jest to tzw. utonięcie wtórne.
Etapy utonięcia
Utonięcie następuje bardzo szybko, ale etapami. Cały proces może trwać 10-12 minut, zanim stanie się nieodwracalny. Jeśli tonie dziecko, może się to zdarzyć znacznie szybciej.
W ciągu pierwszych kilku sekund po wdychaniu wody osoba tonąca jest w stanie szamotaniny lub paniki, ponieważ trudno jej oddychać.
Kiedy drogi oddechowe zaczynają się zamykać, aby zapobiec przedostawaniu się większej ilości wody do płuc, chory zaczyna mimowolnie wstrzymywać oddech. Trwa to do dwóch minut, aż do utraty przytomności.
Osoba traci przytomność. Zatrzymanie oddychania i spowolnienie akcji serca. Może to trwać kilka minut. Na tym etapie można go jeszcze uratować i ma on duże szanse na dobry wynik leczenia.
W organizmie rozwijają się napady hipoksji. Może to wyglądać jak napad drgawek. Brak tlenu we krwi powoduje, że skóra staje się niebieska.
Niedotlenienie mózgu
W pewnym momencie dochodzi do niedotlenienia mózgu — mózg zaczyna coraz bardziej cierpieć z powodu braku tlenu. Serce przestaje pracować. Stan ten nazywany jest śmiercią kliniczną. Przy odpowiednim leczeniu można jeszcze uratować chorego i przywrócić go do pełnego życia.
Dochodzi do nieodwracalnych zmian w mózgu i innych narządach, co prowadzi do śmierci biologicznej.